Diploma 8: Sojoez (Soyuz)

De Sojoez is een ruimteschip dat wordt gebruikt om mensen naar de ruimte te brengen. De Sojoez wordt voornamelijk gebruikt door Rusland en is een van de weinige ruimteschepen die momenteel in staat zijn om astronauten van en naar het internationale ruimtestation te vervoeren. Het is een raket die steeds maar één keer gebruikt kan worden. Hij moet dus steeds opnieuw gebouwd worden. André Kuipers is er twee keer mee naar het ISS gebracht.

Hieronder staan de onderwerpen die in het achtste hoofdstuk van het boek "Reis door de Ruimte" worden besproken.

Je kunt dus ook zonder het boek werken en de vragen beantwoorden.

Klik je bij de titel van elk onderwerp op het driehoekje dat naar beneden wijst, krijg je extra informatie.

DE ONDERWERPEN VAN HOOFDSTUK 8 ZIJN:

De Sojoez raket

De Sojoez-FG heeft een hoogte van ongeveer 49 meter en een diameter van ongeveer 3 meter. 

De raket heeft vier boosters, die elk een diameter hebben van ongeveer 2,6 meter en een lengte van ongeveer 19 meter. 

De totale massa van de Sojoez-FG bij lancering is ongeveer 305 ton (= 305 x 1000 kg).

Deze raket bestaat uit drie zogenoemde trappen. In elke trap zit een of meerdere raketmotoren.

Bovenop de raket zitten de onderdelen waar de astronauten in zitten.

71 - Eerste trap

De eerste trap is de grootste en krachtigste van de drie. Het bevat een krachtige motor die de raket van de grond af duwt en het grootste deel van de reis door de atmosfeer mogelijk maakt. Deze trap brandt ongeveer 118 seconden voordat hij wordt afgestoten.

72 - Tweede trap

De tweede trap is kleiner dan de eerste trap en wordt geactiveerd nadat de eerste trap is afgestoten.

Deze trap brandt ongeveer 3 minuten en brengt de raket naar een hoogte van ongeveer 160 km.

73 - Derde trap

De derde trap is de kleinste en lichtste van de drie trappen. Deze trap is ontworpen om de raket in een baan om de aarde te brengen en brandt ongeveer 4 minuten. Nadat deze trap is opgebrand, wordt de Sojoez-capsule gescheiden en kan deze zijn missie voortzetten.

74 - Ontsnappingsraket

De ontsnappingsraket van de Soyuz-raket is een speciaal onderdeel dat astronauten kan helpen als er iets misgaat tijdens de lancering van hun ruimteschip.

Stel je voor dat je in een auto zit en de motor stopt met werken terwijl je nog rijdt. Wat zou je doen? Je zou waarschijnlijk proberen te remmen en de auto veilig tot stilstand te brengen. In een Soyuz-ruimteschip werkt het een beetje anders.

Als er iets misgaat tijdens de lancering, kan de ontsnappingsraket in werking treden en het ruimteschip wegschieten van de Soyuz-raket. Dit zorgt ervoor dat het ruimteschip snel van de raket wegvliegt en de astronauten veilig weg van het gevaar kunnen komen.

Het is als een soort parachute die je uit een vliegtuig kunt trekken als er iets misgaat tijdens de vlucht. De ontsnappingsraket zorgt ervoor dat de astronauten snel en veilig kunnen ontsnappen als er iets fout gaat tijdens de lancering.

Tot nu toe is dat bij een Soyouz raket gelukkig nog maar een paar keer nodig geweest. Kijk naar het filmpje hiernaast wat er gebeurde toen de raket op het lanceerplatform op het punt stond om helemaal te ontploffen door een brand.

In het filmpje zie je een echte ontsnapping met de noodraket. Er ontstond in de Sayoezraket met twee astronauten aan boord een grote levensgevaarlijk brand tijdens de eerste seconden van de lancering.

Met heel veel geluk kon de ontsnappingsraket nog net op tijd zijn werk te doen. De cabine met de twee kosmonauten werd 2 seconden voordat de hele raket ontplofte weggeschoten. Dat heeft hun leven gered. 

75 - Motormodule

Als de 1e, 2e en 3e trap van de raket hun werk hebben gedaan, blijft er nog een klein motormodule over.

In dit deel zit zuurstof voor de astronauten, en brandstof voor de kleinere raketmotoren aan de capsule.

Ook zitten er zonnepanelen in die uitgeklapt worden als de capsule eenmaal in de ruimte is.

76 - De woon- of verblijfsmodule

De verblijfsmodule is bedoeld als leefruimte voor de astronauten. Het is het voorste gedeelte (links) op de afbeelding.

Ze kunnen er gedurende hun reis van twee dagen naar het ruimtestation slapen, wassen en werken aan wetenschappelijke experimenten. 

De verblijfsmodule zit bovenop de commandomodule en de grootste van de drie met een volume van 6,5 m³.

77 - Commandomodule

De commandomodule is het middenstuk van de Sojoez en biedt plaats aan drie astronauten.

Alleen dit deel keert terug naar de aarde. De zitplaatsen zijn voor elke astronaut op maat gemaakt.

Van hieruit besturen de astronauten het ruimteschip (met veel hulp van computers natuurlijk).

Dit is ook het gedeelte dat terugkeert naar de aarde.

78 - Motoren

Een raket heeft motoren die het heel hard laten vliegen. Er zijn verschillende soorten motoren, maar de Sojoez raket heeft motoren die werken met een soort brandstof die vloeibaar is. Ze verbranden zuurstof en kerosine. Hierdoor kunnen ze heel veel kracht geven aan de raket.

De eerste motor is heel groot en heeft vier motoren die samenwerken om de raket van de grond te krijgen en de lucht in te gaan. Na een tijdje gaat deze motor uit en krijgt de raket een nieuwe motor die weer op brandstof werkt.

Dan is er nog een derde motor die ervoor zorgt dat de raket in een baan om de aarde komt. Deze motor is niet zo groot als de eerste, maar is nog steeds heel krachtig.

Er zijn ook kleine motoren die de richting van de raket kunnen veranderen als dat nodig is.

Kortom, de motoren van een raket zorgen ervoor dat de raket heel hard kan vliegen en de ruimte in kan gaan.

Foto: NASA. Lanceerkuil Soyoez raker

79 - Lanceerkuil

Een lanceerkuil of launch pit is een diep gat in de grond waar een raket in wordt gezet voordat hij wordt gelanceerd.

Het helpt bij de stabiliteit van de raket, zorgt ervoor dat de raket niet te veel heen en weer beweegt, en vangt de hete gassen en vlammen op die vrijkomen tijdens de lancering om iedereen veilig te houden.

80 - Lanceerplatform

Enkele dagen voor de lancering wordt de Sojoez raket uit de gigantische hangar naar het lanceerplatform gebracht.

Het lanceerplatform is de plek waar een raket staat.

Het bestaat meestal uit meerdere metalen torens die de raket tot vlak voor de lancering met klemmen vasthouden.

Ook lopen er brandstofslangen vanuit de lanceertoren naar de raket om de enorm grote tanks te vullen.

In de toren zit ook een lift die de astronauten naar boven brengt. En dat is bijna 50 meter hoog.

Lancering

In het filmpje hiernaast zie je een animatie van een Sojoez raket lancering. De raket is een beetje kleuriger en doorzichtig gemaakt zodat je beter de onderdelen van de raket kunt zien.

Op weg naar het ISS

Na ongeveer negen minuten wordt de derde trap op ongeveer 220 kilometer hoogte afgestoten. 

De zonnepanelen worden uitgeklapt zodat er elektriciteit kan worden opgewekt.

Het duurt meestal een uur of zes voordat de capsule bij het ISS is.

Koppelen aan het ISS

De Sojoez-capsule nadert het ISS met behulp van een geautomatiseerd geleidingssysteem. Dit systeem maakt gebruik van sensoren en camera's om de capsule in de juiste positie te manoeuvreren. Het filmpje laat dit in versnelde vorm zien, want in werkelijkheid gaat dit heel erg langzaam. Een onverwachte botsing kan namelijke enorme gevolgen voor het ISS hebben.

Wanneer de Sojoez-capsule dicht genoeg bij het ISS is, wordt deze vastgegrepen door een robotarm die wordt bediend door bemanningsleden die zich al in het ruimtestation bevinden. De capsule wordt vervolgens voorzichtig naar de koppelingspoort geleid en deze wordt vastgezet aan het ISS.

Als de Sojoez is aangekoppeld, dan blijft hij daar de hele tijd. Hij dient dan tevens als een soort reddingssloep. Bij gevaar kunnen drie kosmonauten altijd met de Sojoez proberen te ontsnappen.

DE OPDRACHTEN VAN HOOFDSTUK 8

08. Sojoez - uitslag